Rury GRP to rury wykonane z żywic poliestrowych wzmocnionych włóknem szklanym. Z uwagi na wielowarstwową strukturę zwane są też rurami kompozytowymi. Rury GRP produkowane są metodą odlewania odśrodkowego i znajdują szerokie zastosowanie w przemyśle, min. do produkcji:
– sieci wodociągowych
– sieci kanalizacyjnych
– studzienek i zbiorników wody
– rur drenażowych
2. Charakterystyka rur
Rys. Budowa rury HOBAS
1 Zewnętrzna warstwa ochronna
2 Zewnętrzna warstwa zbrojona
(włókno szklane, żywica poliestrowa)
3 Warstwa pośrednia (włókno
szklane, żywica poliestrowa, piasek)
4 Warstwa usztywniająca (piasek,
żywica poliestrowa, włókno szklane)
5 Warstwa pośrednia (patrz 3)
6 Wewnętrzna warstwa zbrojona
(patrz 2)
7 Warstwa zaporowa
8 Bogata w żywicę warstwa
wewnętrzna
Właściwości rur
– Wysoka odporność na korozję
– Brak przewodności elektrycznej materiału, umożliwiający jego montaż na przykład w pobliżu linii kolejowych
– Całkowita szczelność systemu
– Niewielki ciężar oraz proste łączenie rur na wcisk umożliwiające szybką instalację, nawet w mniej dostępnym i trudnym terenie
– Bardzo gładka powierzchnia wewnętrzna gwarantująca minimalizację oporów przepływu i straty ciśnienia oraz brak powstawania inkrustacji
– Wysoka dokładność wymiarów, w tym zewnętrznych, zapewniająca szczelność systemu i pozwalająca na instalację bezwykopową na przykład metodą reliningu
– Różne długości rur; możliwość łatwego dopasowania (skrócenia) na miejscu budowy
– Możliwość instalacji po łuku bez zastosowania kształtek – dzięki odchyleniu kątowemu rur w łącznikach
– Niezmiennie wysoka jakość potwierdzona testami i certyfikatami (właściwości materiałów i testy ciśnieniowe)
– Możliwość instalacji w skrajnie wysokich lub niskich temperaturach
– Kompatybilność z innymi materiałami
– Okres użytkowania do 100 lat
HOBAS produkuje systemy rur do wody pitnej w szerokim zakresie średnic oraz klas ciśnienia.
Rury standardowo wyposażone są w łączniki FWC, które mogą być również dostarczane jako
blokowane (z prętem blokującym) – w sytuacji, kiedy nie ma możliwości zastosowania bloków
oporowych, np. w słabonośnych gruntach. Łączniki zapewniają szybkie tempo montażu oraz całkowitą szczelność systemu. Niezwykle gładka powierzchnia wewnętrzna o bardzo niskim współczynniku chropowatości minimalizuje straty ciśnienia, zapewniając optymalny wskaźnik przepływu. Pozwala to na oszczędność energii w systemie pomp.
Tabela. Dostępne średnice rur
* rury na specjalne zamówienie
Rury produkowane są w odcinkach o długości 1,2,3 i 6 m. Klasyfikacja Rur HOBAS może być dokonana ze względu na :
– Sztywność
– Ciśnienie
– Odporność
Klasyfikacja Według Sztywności
Sztywność rury odnosi się do odporności na odkształcenia. Im większa grubość ścianki rury, tym większa sztywność, a tym samym większa odporność na zewnętrze siły zginające. Rury HOBAS o standardowej klasie sztywności uznawane są za elastyczne, ponieważ odkształcają się pod wpływem obciążeń, co powoduje odpór gruntu. Oznacza to, że rury współpracują z otaczającym je gruntem w przenoszeniu obciążeń. Z punktu widzenia mechaniki, właściwym jest klasyfikowanie rur GRP ze względu na sztywność – bez uwzględnienia grubości ścianek.
SN…Sztywność Nominalna w N/m²
Klasyfikacja według ciśnienia
Rury Hobas produkowane są w szeregach ciśnieniowych PN6, PN10, PN16, PN20, PN25 i PN32. Dostępne średnice rur podano w tabelach. Poniżej średnice rur standardowych o długości 6m.
Rys. Wymiary rur
Transport i rozładunek rur
Rury można przewozić transportem samochodowym, kolejowym lub wodnym, a przestrzeń ładunkowa środka transportu powinna być odpowiednio przygotowana. Sposób pakowania rur w zakładzie produkcyjnym jest każdorazowo dostosowany do rodzaju środka transportu. Przewóz rur samochodami uregulowany jest odnośnymi przepisami dotyczącymi ruchu na drogach publicznych. Przestrzeń ładunkowa skrzyni samochodu ciężarowego powinna mieć wymiary nie mniejsze niż 2,4 x 12,7 x 2,5 m. Rury o długości 6 m zwykle pakowane są w formie ładunku paletowego, umożliwiając za- i wyładunek za pomocą dźwigu lub wózka widłowego z boku lub z tyłu platformy. Rury powinny być załadowane i rozładowane w sposób fachowy. Przy pracach za- i wyładunkowych oraz podczas transportu rur należy unikać uderzeń. Do przenoszenia rur należy stosować pasy parciane. Ponieważ wykluczone są jakiekolwiek obciążenia punktowe, w trakcie rozładunku nie wolno używać haków, lin stalowych, łańcuchów ani żadnych narzędzi o ostrych krawędziach.Niedopuszczalne jest ciągnięcie lub przetaczanie rur po chropowatym podłożu, grudach lub kamieniach. Może to spowodować uszkodzenie
rur na skutek działania obciążeń punktowych. Przy transporcie studzienek i kształtek również obowiązują powyższe zasady. W zależności od wysokości i kształtu tych elementów można je przewozić w pozycji stojącej lub leżące. Montaż luźnych elementów wyposażenia studzienek należy wykonać dopiero na placu budowy. Do rozładunku studzienek można użyć dostępnych w handlu zawiesi studziennych, gdyż ich ukształtowanie nie powoduje uszkodzeń rur studziennych. Jeżeli studzienki posiadają wbudowane w ściance specjalne uchwyty, rozładunku można dokonać za pomocą linek stalowych. Podobnie jak w przypadku rur, również przy przenoszeniu studzienek i kształtek należy unikać uderzeń. Załadunku rur, kształtek i studzienek HOBAS w zakładzie produkcyjnym dokonuje wykwalifikowany personel stosując metody zaakceptowane przez przewoźnika. Przewoźnik odpowiada za dostarczenie ładunku w stanie nieuszkodzonym. Jednak zaraz po dotarciu przesyłki na plac budowy lub inne miejsce przeznaczenia należy skontrolować jej stan techniczny. Wszelkie wykryte wady należy odnotować w dokumentach przewozowych, w obecności przedstawiciela spedytora. Zapisy w dokumentach przewozowych są niezbędne do przeprowadzenia ewentualnych procedur reklamacyjnych. W uzasadnionych przypadkach, kiedy nie jest możliwe dostrzeżenie uszkodzeń wewnętrznych, rury powinny być poddane oglądowi przy pomocy odpowiednich urządzeń np. przez kamerowanie.
Składowanie
Oryginalne opakowanie fabryczne, najczęściej w formie palety rur, nadaje się zarówno do transportu, jak i do składowania. Rury powinny być składowane na równym i gładkim podłożu wolnym od kamieni i innych materiałów mogących spowodować uszkodzenia. Składowane rury i kształtki nie mogą być narażone na oddziaływanie rozpuszczalników oraz na kontakt z otwartym ogniem. Ponadto należy chronić je przed uszkodzeniami mechanicznymi, silnym zanieczyszczeniem uszczelnień łączników, przed obciążeniami punktowymi i wysoką temperaturą.
W przypadku składowania bez opakowania fabrycznego, należy każdorazowo uzależnić ilość warstw rur od warunków gruntowych, miejscowych warunków przeładunku i bezpieczeństwa. Pod pierwszą warstwą rur należy ułożyć drewniane kantówki zapewniające wystarczającą powierzchnię nośną, tak aby zapobiec nanoszeniu błota przez spływającą wodę deszczową i przymarzaniu rur do podłoża. Szerokość kantówek winna wynosić przynajmniej 20 cm. Ze względów bezpieczeństwa niedopuszczalne jest składowanie rur na budowie w stosach o wysokości przekraczającej 3 m.
Tabela. Dopuszczalna ilość rur w warstwie
Każdą warstwę rur w stosie należy zabezpieczyć przekładkami z kantówek drewnianych i unieruchomić klinami. Jeżeli rury składowane są bez drewnianych przekładek, należy je tak ułożyć, by uniemożliwić nakładanie się na siebie łączników i bosych końców rur. W celu wyeliminowania trudności związanych z połączeniem ze sobą rur pozostających zbyt długo pod obciążeniem wskazane jest ich rozłożenie po dostarczeniu w docelowe miejsce. W szczególnych przypadkach zaleca się również, aby ok. 24 godz. przed planowaną instalacją przetoczyć rury po równym i wolnym od kamieni podłożu. Proces ten wspomaga powrót rur do pierwotnego kształtu, po ewentualnej owalizacji będącej wynikiem obciążenia rur w czasie transportu i składowania w pakietach.