Zasady prowadzenia przewodów

na podstawie materiałów firmy NIBCO

Zasady układania instalacji z PVC-C i PVC-U nie odbiegają od zasad obowiązujących w instalacjach

z rur stalowych. Dodatkowe wymagania wynikają głównie z powodu większej rozszerzalności cieplnej

zastosowanego materiału. Rozszerzalność, ewentualnie kurczliwość uwzględnia się w projektowaniu stosując odpowiednie kompensacje. Na etapie projektowania trasy rurociągu trzeba uwzględnić warunki budowlane tj. w maksymalny sposób wykorzystać np. uskoki i załamania ścian dla naturalnej kompensacji wydłużeń termicznych oraz możliwość wykonywania punktów stałych przy przejściach przez ściany i stropy. Istotnym jest również, by instalację montować i układać  możliwie bez naprężeń. Oznacza to, że przejścia przez przegrody budowlane oraz montaż uchwytów należy wykonywać w dostatecznej odległości od punktów zmiany kierunku instalacji. Konieczny jest również wystarczający luz w przejściach przez ściany. W prowadzonych szachtami instalacyjnymi trasach pionowych i rozgałęzieniach na piętra należy zwrócić uwagę na to, żeby odgałęzienie miało zapewnioną możliwość kompensowania zmian długości trasy pionowej. Uzyskuje się to przez odpowiednią lokalizację pionowej rury w kanale (rys.), odpowiednio przewymiarowany otwór dla wyprowadzenia odgałęzienia lub przez montaż ramienia

kompensującego.

Rys 1. Metody kompensacji wydłużeń termicznych przy prowadzeniu rur w szachtach.

 

Pod tynkiem w bruzdach instalacja może być na całej długości izolowana powszechnie stosowanymi

materiałami. W punktach zmiany kierunku kształtki i ramię kompensacyjne należy izolować materiałami elastycznymi, tak aby nie krępowały one ewentualnych zmian długości. Jest to tzw. izolacja rejonów gięcia (rys.). Należy upewnić się, iż stosowane otuliny mogą pracować z PVC-C oraz PVC-U.

 

 Rys 2. Kompensacja rejonów gięcia

 

W podtynkowym układaniu wodociągu, zarówno w przypadku izolowania instalacji jak i prowadzeniu jej w

„peszlu”, niezbędne jest stosowanie kompensacji wydłużeń termicznych przewodów. Wszystkie elementy osłonowe należy dokładnie ze

sobą połączyć tak, aby uniknąć zalania instalacji w miejscach przypadkowych (mogą powstać niepożądane punkty stałe). Instalacja prowadzona bezpośrednio w betonie nie wymaga kompensacji, lecz niezbędne jest zapewnienie odpowiedniej warstwy betonu utwierdzającej rurę. Minimalne grubości warstwy betonu dla różnych średnic rur podano w tabeli.

TABELA

 

Przebiegi trasy rurociągu betonowanego należy lokalizować w tych miejscach, w których mamy

pewność, że nie nastąpi uszkodzenie wylewki spowodowane dylatacją. Rysunek poniżej natomiast

przedstawia przykład poprowadzenia instalacji w osłonie „peszlowej”.

Rys 3 Zasady prowadzenia rur w betonie.

 

Przed zalaniem instalacji betonem należy przeprowadzić próbę szczelności. Warto również sfotografować przebieg instalacji (lub sporządzić szkic), aby uniknąć w przyszłości przewiercenia rury przy montażu elementów wykończeniowych (np. szafki łazienkowej lub wieszaka na ręczniki).

 

Mocowanie rur

Dla zapewnienia prawidłowej pracy rur ich mocowanie (podpory ślizgowe) winno mieć miejsce w określonych odstępach. I tak:

 

Uchwyty metalowe z podkładką ściśliwą (wykonaną z EPDM) stosować tylko w przypadkach koniecznych, np. punkty stałe, mocowanie przyborów. Należy używać tylko uchwyty oferowane przez NIBCO lub też takie, co do których mamy pewność, że wkładka jest wykonana właśnie z EPDM-u (wymagany atest oraz deklaracja producenta, że wkładka może współpracować z PVC-C w temperaturze 82°C). Uwaga: Dla rur prowadzonych pionowo podane odległości można zwiększyć mnożąc je przez 1,3 dla temperatury do 600C i przez 1,2 dla wyższej temperatury. Przy montowaniu na rurze przyborów, baterii etc. należy zapewnić im niezależne podparcia. Należy pamiętać, aby rury pionowe miały mocowanie przy każdym przejściu przez stropy oraz przy zmianie kierunku o 900.

Mocowania muszą uwzględnić ramię kompensujące. Poniższe rysunki przedstawiają przypadki właściwego, jak i niewłaściwego uwzględnienia ramienia kompensującego:

Rys 4. Prawidłowe i nieprawidłowe uwzględnienie ramienia kompensacyjnego przy planowaniu uchwytów.

 

Kompensacje termiczne długich prostych odcinków rur powinny być usytuowane pomiędzy punktami stałymi. Odpowiednio rozmieszczone punkty stałe-zerowe, mogą służyć instalatorowi do sterowania wydłużalnością termiczną rur. Sposób tworzenia punktów stałych pokazano na rys.

Rys 5. Punkt stały na rurze wykonany poprzez naklejenie kawałków rury z obu stron uchwytu.

Rys. Punkt stały na trójniku i mufce.

 

Przykładowe rozmieszczenie podpór mocujących ślizgowych, jak i stałych w pionie budynku

wielokondygnacyjnego ilustruje rysunek 6, a dla poziomych przewodów rozprowadzających rysunek

7. Podpora ślizgowa (przesuwna) powinna umożliwić ruch osiowy rurociągu bez większych oporów, a jednocześnie nie powoduje uszkodzeń powierzchni rury. Niekiedy ze względu na dużą długość ramienia

kompensującego należy stosować uchwyty podwieszane. Uchwyty te pozwalają na przesuwanie się rury

we wszystkich kierunkach.

Rys. 6 i 7. Przykładowe rozmieszczenie podpór na pionie i przewodzie poziomym.

 

PROWADZENIE RUR NATYNKOWE

Przy rozprowadzeniach natynkowych należy stosować zasady kompensacji wydłużeń termicznych,

przy czym z reguły wykorzystuje się naturalne łuki i załamania wynikające z geometrii budynku.

Mając na uwadze wrażliwość rur na uszkodzenia mechaniczne, jak również kulturę eksploatacji należy

prowadzić je za listwami przypodłogowymi.

 

KRYTE PROWADZENIE RUR

 

Prowadzenie rur w przegrodach można podzielić na:

– prowadzenie rur w bruzdach

– prowadzenie rur w szachtach

– prowadzenie rur w warstwach posadzkowych

Przy przejściach rur przez przegrody budowlane (np. przewodu poziomego, przez ścianę, a przewodu

pionowego przez strop) należy stosować przepusty w tulejach ochronnych. Tuleja ochronna powinna być

dłuższa niż grubość przegrody pionowej o ok. 2 cm z każdej strony, a przy przejściu przez strop powinna

wystawać około 2 cm powyżej posadzki i około 1 cm poniżej tynku na stropie.

Rys 8. Przykład tulei ochronnej

 

Jako tuleje ochronne można stosować rurę taka samą

jak rura przewodu tyle, że o większej średnicy – minimum 2 cm przy przejściu przez przegrodę

pionową i minimum 1 cm przy przejściu przez strop

(rys. 8). Nie dopuszcza się stosowania rur stalowych jako tulei ochronnych. Rury prowadzone w warstwach posadzkowych można

układać w otulinie peszlowej z uwzględnieniem ramion kompensacyjnych. Minimalna grubość wylewki liczona od powierzchni rury „peszel” powinna wynosić 2,5 cm. W szachtach instalacyjnych należy zwrócić uwagę na to, aby odgałęzienie miało zapewnioną możliwość kompensowania zmian długości trasy pionowej, co uzyskuje się przez odpowiednią lokalizację rury pionowej lub przez montaż ramienia kompensującego. W przypadku pionu dwururkowego oba przewody należy układać równolegle do siebie, zachowując stałą odległość między osiami wynoszącą 80 mm – przy średnicy przewodu nie przekraczającej 40 mm. Dopuszczalne odchylenie wynosi +/- 5 mm. Rurociągi poziome w pomieszczeniach piwnicznych

prowadzić pod stropem lub w kanałach podłogowych ze spadkiem wynoszącym co najmniej 5‰, co powoduje odwodnienie instalacji.

 

ZABEZPIECZENIE URZĄDZEŃ GRZEWCZYCH

Wszelkie źródła wody gorącej (kotły, piece, rozdzielacze wymienników) mające zasilać instalację

wykonaną z PVC-C, winny być zaopatrzone na wyjściu w sprawne urządzenie termostatyczne eliminujące możliwość dostania się do instalacji wody o temperaturze przekraczającej dopuszczalną, tj. 70°C. Instalację dla zabezpieczenia przed bezpośrednim podgrzewaniem przewodów przez źródło ciepła powinno się podłączać poprzez króćce metalowe długości min. 25 cm w przypadku pieców ściennych. Przy piecach stojących zaleca się stosować króćce długości 1 m (dot. w szczególności urządzeń, których powierzchnie zewnętrzne mogą osiągać wysoką temperaturę). Nie należy stosować kotłów opalanych węglem lub drewnem do instalacji z PVC-C. Możliwość stosowania rur PVC-C NIBCO do c.w.u. przy piecach przepływowych, tak gazowych jak i elektrycznych, ustala producent tych pieców. Producent ustala również sposób zamontowania rur do pieca (doprowadzenie i odprowadzenie wody).

 

Praca z pompą.

Dla uniknięcia pojawienia się wibracji w systemie z PVC-U lub PVC-C, podłączenie pompy odśrodkowej z systemem instalacyjnym powinno być zrealizowane poprzez kompensatory mieszkowe lub sprężyste Podłączenie pompy bez kompensatorów może doprowadzić do uszkodzenia elementów zainstalowanego systemu z PVC-U lub PVC-C.

Rys. Podłączanie pompy do instalacji PVC-U

 

PŁUKANIE I DEZYNFEKCJA PRZEWODU

Po uzyskaniu pozytywnych wyników próby szczelności należy przewód poddać płukaniu, używając w tym

celu czystej wody wodociągowej. Prędkość przepływu wody w przewodzie powinna umożliwić usunięcie

wszystkich zanieczyszczeń mechanicznych występujących w przewodzie. Woda płucząca po zakończeniu płukania powinna być poddana badaniom fizykochemicznym i bakteriologicznym w jednostce badawczej do tego upoważnionej. Jeśli wyniki badań wskazują na potrzebę dezynfekcji przewodu, proces ten powinien być przeprowadzony przy użyciu np. roztworów wodnych wapna chlorowanego lub roztworu podchlorynu sodu w czasie 24 godzin (zalecane stężenie 1 l podchlorynu sodu na 500 l wody). Po tym okresie kontaktu, pozostałość chloru w wodzie powinna wynosić około 10 mg Cl /dm3. Po zakończeniu dezynfekcji i 2 spuszczeniu wody z przewodu należy go ponownie wypłukać.