Problemy w pracy sprężarek

Kiedy sprężarka pracuje prawidłowo, a kiedy nie? Czy można to rozpoznać lub zmierzyć? Czy sprężarka może ulec uszkodzeniu i jakie są tego przyczyny?

Każda pompa ciepła w momencie zakupu jest na gwarancji producenta. Wszelkie uszkodzenia na etapie montażu wynikają z winy instalatora, znacznie rzadziej są spowodowane defektem sprzętu. Jeśli pompa jest na gwarancji – nie próbujmy w żadnym wypadku na własną rękę naprawiać jakichkolwiek uszkodzeń, serwis pozostawmy specjalistom. Pamiętajmy jednak, że warunkiem udzielenia gwarancji jest przestrzeganie zasad obsługi i konserwacji urządzenia przewidzianych w instrukcji. Należy się z nią zapoznać.

 

Uszkodzenia sprężarek w pompach ciepła mogą mieć generalnie  przyczyny mechaniczne lub elektryczne.

Przyczyny mechaniczne

1. Zatarcie sprężarki – wynika najczęściej z niedostatecznej ilości oleju, braku oleju lub jego złej jakości. Każda sprężarka wymaga smarowania, dlatego olej dostarczany jest do nich fabrycznie. Sprężarki rotacyjne i spiralne posiadają miskę olejową (rys.)

 

Rys. Sprężarka inwerterowa Sanyo. U dołu widoczna misa olejowa.

 

Olej w sprężarkach w czasie pracy miesza się z czynnikiem chłodniczym, dlatego jego skład musi być odpowiedni, aby nie powodował zmian w jakości samego czynnika. tak naprawdę każda firma ma własne dedykowane do danego modelu sprężarki i czynnika chłodniczego rodzaje oleju. Użycie innych gatunków może spowodować utratę gwarancji.

Dlaczego w instalacji sprężarkowej brakuje oleju? Przyczyn może być kilka, np.:

– zbyt rozległa instalacja

– zbyt mała ilość oleju w sprężarce

– błędy serwisu po wykonaniu okresowych napraw, wymian, itp.

Zbyt rozległa instalacja – olej w czasie pracy sprężarki łączy się z czynnikiem chłodniczym i krąży wraz z nim po całej instalacji.  Przy małych instalacjach ilość oleju przedostająca się poza sprężarkę jest na tyle mała, że nie grozi to jej uszkodzeniem (olej zalewany jest zwykle fabrycznie z pewnym nadmiarem). Przy rozległej instalacji czas powrotu oleju do sprężarki, może być zbyt długi, dlatego zaleca się instalować za sprężarką, a przed skraplaczem odolejacz. Powoduje on szybki powrót oleju do misy olejowej. Za odolejaczem należy dodatkowo zastosować zawór zwrotny, aby  wyeliminować całkowicie ryzyko zalania odolejacza ciekłym czynnikiem ze skraplacza. Pamiętajmy aby odolejacz po zamontowaniu wstępnie zalać olejem.

 

Błędy serwisowe – często przy wymianie lub uzupełnianiu czynnika chłodniczego serwisanci nie biorą pod uwagę, że wraz z płynem usuwają z obiegu także część oleju.

Fot. Wygląd sprężarki ślimakowej po utracie oleju i smarowaniu przy użyciu samego czynnika roboczego.

 

Wykrycie podczas wycieku utraty oleju jest dość łatwe. Olej widoczny jest zawsze w postaci tłustych zacieków.

 

2. zalanie sprężarki olejem

 

Odwrotną sytuacją do braku oleju smarującego, jest jego nadmiar powodujący niebezpieczeństwo zalania sprężarki olejem. Przyczyna jest na ogół błąd instalacji polegający na zaleganiu oleju w poszczególnych jej częściach. Nie spływanie oleju do misy olejowej powoduje częstsze jego dolewanie, aż dochodzi do zjawiska przekroczenia ilości krytycznej i nagłego zassania bardzo dużej ilości oleju. Olej zalega w tzw. pułapkach olejowych (niepotrzebnych zasyfonowaniach) zbyt dużej średnicy przewodach, przewymiarowanych parownikach itp. Ogólnie wydzielanie oleju z czynnika roboczego zachodzi przy zbyt małej prędkości  jego przepływu. Pamiętajmy, że przy wymianie oleju na nowy należy go zawsze tyle dolać do instalacji ile zostało z niej spuszczone. przy wymianie sprężarki na nową należy pamiętać, że nowa będzie zawsze całkowicie zalana olejem. Trzeba więc sprawdzić, czy czasem w naszej instalacji nie został olej z poprzedniej sprężarki. Może się bowiem okazać, że mamy go teraz stanowczo za dużo. Przy remoncie sprężarek i spuszczeniu z nich oleju bez uprzedniego pomiaru objętości, możemy jego ilość odczytać na tabliczce znamionowej sprężarki. Ale UWAGA! – ze sprężarki nigdy nie da się spuścić oleju w całości. Przy jego dolewaniu należy odjąć od ilości fabrycznej około 10% objętości.

 

3. Zalanie sprężarki ciekłym czynnikiem.

Sprężarka dla prawidłowej pracy powinna zasysać tylko pary czynnika roboczego. Przy prawidłowym montażu zaworu rozprężnego oraz odpowiednio dużym dolnym źródle ciepła (parowniku), cały czynnik roboczy powinien zdążyć odparować przed dotarciem do sprężarki. Przy zbyt małym parowniku, lub zbyt małej ilości ciepła w dolnym źródle, w parowniku zaczyna zalegać czynnik w postaci ciekłej i przy załączeniu sprężarki zostaje zassany i może  prowadzić do jej zalania. Czynnik w postaci ciekłej jest bardzo groźny dla sprężarki. Już przy niewielkich ilościach zalega w karterze sprężarki mieszając się z olejem i powodując jego pienienie. W większej ilości może całkowicie uszkodzić sprężarkę. Pamiętajmy, że ciecze są nieściśliwe. Próba ich sprężenia prowadzi do bardzo dużego wzrostu ciśnienia mogącego mechanicznie uszkodzić delikatne elementy sprężarki.

Po czym poznać że sprężarka jest zalewana ciekłym czynnikiem? Najczęściej po oszronieniu jej korpusu

 

 

Fot. Oszroniona sprężarka

 

4. Zanieczyszczona instalacja

 

To na szczęście coraz rzadszy  przypadek jednak wciąż występuje, dlatego musimy go omówić. 

Problem zanieczyszczenia wnętrza sprężarki opiłkami miedzianymi spowodowany jest stosowaniem nieodpowiednich narzędzi przez monterów i serwisantów. Przecinanie rurek   istniejącej instalacji celem jej serwisu, czy nawet podłączanie nowej powinno być wykonywane wyłącznie obcinakami kółkowymi. Używanie do tego celu brzeszczotów powoduje zanieczyszczenie wnętrza przewodów opiłkami miedzianymi, które będą potem krążyć w instalacji i osadzać się na wewnętrznych elementach. Opiłki mogą prowadzić do zapychania filtrów jak i uszkodzeń elektrycznych sprężarki.

 

Przyczyny elektryczne

 

5. Złe podłączenie elektryczne sprężarki.

Pompy ciepła (tym samym sprężarki) wykonywane są jako urządzenia jednofazowe i trójfazowe. Urządzenia jednofazowe nie nastręczają problemów z podłączeniem. Inaczej jest z trójfazowymi, nieumiejętne podpięcie do sieci elektrycznej i zamiana faz powoduje błędne obroty sprężarki. Nie zauważenie w porę tej sytuacji powoduje stopniowe zniszczenie sprężarki. fachowiec zwykle rozpozna błędne podłączenie po dźwięku sprężarki. Dla pewności można przeprowadzić pomiary ciśnienia po stronie ssawnej i tłocznej, przy prawidłowej pracy po stronie tłocznej jest bardzo wyraźny skok ciśnienia.

 

6. Uszkodzenie silnika sprężarki przez kwas.

 

Problem kwasu w instalacjach sprężarkowych pomp ciepła jest wynikiem błędnych prac serwisowych po wyciekach czynnika chłodniczego lub przy wymianie samego oleju. Kwas powstaje w wyniku kontaktu oleju estrowego z powietrzem, a dokładniej z wilgocią zawartą w tym powietrzu. Olej estrowy jest higroskopijny, a więc bardzo pochłania wilgoć. Należy zatem chronić olej przed wilgocią w czasie jego przechowywania i napełniania instalacji. Po napełnieniu sprężarki i układu olejem jak najszybciej usuwamy z niego powietrze.  Do tego celu należy używać tylko i wyłącznie obojętnych i suchych gazów, najczęściej w tej roli stosowany jest azot.  Dokładnie osuszamy instalację chłodniczą przez wytworzenie próżni i odparowanie w tych warunkach resztek wody. 

 

Inny przyczyny uszkodzenia sprężarek

 

7. Zbyt częste załączanie sprężarki.

 

Błędny dobór pompy ciepła (np. zbyt mały zasobnik ciepłej wody) do naszej instalacji może powodować bardzo częste załączania sprężarki. Przy każdym załączaniu sprężarka pobiera bardzo duży prąd rozruchowy co powoduje jej przegrzewanie (przegrzewa się uzwojenie silnika). maksymalna zalecana ilość startów sprężarki w ciągu godziny nie powinna przekraczać 6 cykli. Daje  to średnio 5 minut  pracy i tyle samo minut odpoczynku. Przy krótszych przerwach sprężarka nie zdąży się wychłodzić i może dojść do przepalenia uzwojenia. Tak naprawdę praca sprężarki powinna być nieprzerwana przez kilka godzin. Najlepiej w nocy w czasie II taryfy.

 

8. Błędne lub niestabilne napięcie.

Kupując pompę ciepła niewiadomego pochodzenia lub na zagranicznych portalach sprawdźmy zawsze jej elektryczne parametry pracy. W wielu krajach napięcie urządzeń jest zupełnie inne niż w Polsce (np. w USA 115V). Podłączenie do sieci sprężarki pracującej na innym napięciu może ją bardzo szybko spalić. Zdarza się też że nasza sieć podlega dużym wahaniom napięcia (bliskie położenie siłowni wiatrowych, zakład spawalniczy w pobliżu działki, remonty sieci). Ponadnormatywne skoki napięcia mogą prowadzić do przegrzewania się uzwojenia silnika, a w skrajnych przypadkach do stopienia izolacji.