W systemie solarnym naczynie wzbiorcze ma znacznie więcej zadań niż w zwykłej instalacji c.o. wodnej. Jest to związane ze specyfiką pracy instalacji i znacznie wyższymi jej parametrami. Podstawowym zadaniem jest wyrównanie ciśnienia w układzie kolektora przy zmieniającej się temperaturze i związanej z tym zmianie objętości roztworu glikolu. Naczynie ma w tym wypadku przejąć nadmiar płynu jak też nie dopuścić do zbyt gwałtownej zmiany ciśnienia, utrzymując je na bezpiecznym poziomie. Przy wystąpieniu temperatury stagnacji naczynie wzbiorcze przejmuje płyn wypychany z kolektorów przez powstającą parę. Chroni tym samym płyn solarny przed przegrzaniem i przyspieszonym starzeniem. Po spadku temperatury ciśnienie w naczyniu ponownie napełnia instalację płynem zapewniając stabilną pracę.
9.4.2 Obliczenia
Dobór naczyń wzbiorczych zabezpieczających układ solarny przed nadmiernym wzrostem ciśnienia jest nieco inny niż w przypadku klasycznej instalacji c.o. W układzie kolektora dachowego nie krąży bowiem woda tylko specjalny płyn odporny na zamarzanie (np. roztwory glikolu, tyfocor, F2 lub R1 firmy ROTH). Rozszerzalność cieplna płynów jest inna w tym wypadku inna niż wody w układzie c.o. Poniżej sposób doboru naczyń dla płynu tyfocor.
Gdzie:
•Vv = Va·0,015 (min. 1 litr): [w zależności od literatury objętość rezerwowa powinna wynosić od 0,5-1,5%, stąd mnożnik wyniesie od 0,005-0,015, według normy PN-EN 12828 rezerwowa objętość naczynia nie może być mniejsza niż 3 litry
•Va – pojemność całkowita instalacji w dm3
•V2 = Va·β
•β=0,07 dla czynnika TYFOCOR (0,07 to współczynnik związany z rozszerzalnością glikolu, przy zmianie temperatury od 20 do 120°C roztwór glikolu zwiększa swoja objętość o 7,3%)
•Vk – pojemność kolektora
•z – liczba kolektorów
•pe = pb-0.5 dopuszczalne nadciśnienie końcowe (bar)
•pb – ciśnienie otwarcia zaworu bezpieczeństwa (zwykle 6 bar)
•pst = 1,5+0,1·H ciśnienie wstępne poduszki gazowej
•H – wysokość statyczna instalacji w [m] zob. rys. po prawej
Przykład: Dobrać naczynie wzbiorcze do instalacji składającej się z 3 kolektorów Ensol o pojemności Vk= 1,8l każdy. Całkowita pojemność instalacji Va=30 l, wysokość statyczna wynosi h=8m. Zawór bezpieczeństwa pb=6 bar.
Obliczenia: Vv = 30×0,015 = 0,45 litra (przyjęto 1,0)
V2 = 30×0,07 = 2,1 litra
pe = 6-0,5 = 5,5 bar
p = 1,5 + 0,1×8 = 2,3 bar
Tabela. Dobór pojemności naczynia wzbiorczego metodą uproszczoną na podstawie ilości kolektorów i pojemności podgrzewacza wody.
Przy obliczaniu objętości wody w instalacji można posługiwać się poniższą tabelą
9.4.3 Przegląd naczyń solarnych
W odróżnieniu do naczyń do c.o. i wody wodociągowej naczynia solarne mają najczęściej kolor biały. Mogą być wykonane jako ścienne lub wolnostojące.
Firma FERRO
Fot. Naczynie wzbiorcze solarne wiszące (Ferro S)
– maksymalne ciśnienie pracy 10 bar
– ciśnienie wstępne – 2,5 bar
– temperatura pracy od -10 do +140C
– wymienna membrana EPDM-HT,
Poniżej tabela naczyń wiszących solarnych firmy FERRO.
Fot. Naczynie solarne stojące Seria S (FERRO)
– maksymalne ciśnienie pracy 10 bar
– ciśnienie wstępne – 2,5 bar
– temperatura pracy od -10 do +140C
– wymienna membrana EPDM – HT
Firma hydrosolar
Firma Reflex
Naczynia wzbiorcze solarne serii S. pojemność naczyń: 2 do 600 l przy maksymalnym ciśnieniu pracy 10 bar, ciśnienie wstępne wynosi 0,5 bar dla pojemności 2 l, 1,5 bar dla 8 do 33 l lub 3,0 bar dla pojemności 50 do 600 l. Naczynia od S50 wykonywane sa jako wolnostojące z nogami. Kolor szary lub biały.