1. Dokumentacja techniczna i projektowa instalacji sanitarnych.
Dla potrzeb projektowania, wykonania i eksploatacji obiektów budowlanych
wykorzystuje się w kraju zarówno obowiązujące przepisy prawa, jak również inne informacje
techniczne.
Są to przede wszystkim:
– ustawy,
– rozporządzenia,
oraz, z pewnymi ograniczeniami:
– zarządzenia (zarządzenie ministra obowiązuje tylko organizacje danego resortu),
– Polskie Normy (jeżeli zostały przywołane w ustawie lub rozporządzeniu).
Poza obowiązującymi przepisami prawa mogą być wykorzystywane informacje zawarte
w:
– wytycznych projektowania, wykonania i eksploatacji,
– patentach i wzorach użytkowych,
– literaturze technicznej.
Ustawa „Prawo budowlane” normuje działalność w zakresie projektowania, budowy,
eksploatacji i rozbiórki obiektów budowlanych. Obiekt, w myśl ustawy jest to budynek wraz
z instalacjami i urządzeniami technicznymi.
Uczestnikami procesu budowlanego są:
– inwestor,
– inspektor nadzoru inwestorskiego,
– projektant,
– kierownik budowy lub kierownik robót.
Do wykonywania samodzielnych funkcji w budownictwie niezbędne są uprawnienia
budowlane w zakresie:
– projektowania,
– kierowania robotami budowlanymi.
Na podstawie ustawy: Prawo budowlane, wydano przepisy wykonawcze: Rozporządzenie
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie,
gdzie między innymi zamieszczono wymagania dotyczące wyposażenia technicznego
budynków oraz zarządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu
budowlanego.
Projekt należy sporządzać w trwałej i czytelnej technice graficznej oraz oprawić
w okładkę formatu A4. Projekt obiektu budowlanego składa się z niezależnych części, takich
jak:
– projekt architektoniczno-budowlany,
– projekt instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych,
– projekt instalacji centralnego ogrzewania, wentylacji,
– projekty pozostałych instalacji i urządzeń technicznych.
Każdy projekt powinien zawierać opis techniczny, obliczenia i rysunki, przy czym skala
rysunków powinna być dostosowana do specyfiki i charakteru obiektu budowlanego (lub
instalacji) oraz stopnia dokładności oznaczeń graficznych. Rysunki instalacyjne powinny być
wykonane w skali 1:100 lub 1:50.
Wymaga się, żeby na rysunkach wchodzących w skład projektu umieszczone były
następujące informacje:
– nazwa i adres obiektu budowlanego,
– przedmiot, skala i numer rysunku,
– imię i nazwisko projektanta.
Instalacje sanitarne projektuje się na podkładach budowlanych, wykonanych najczęściej
w podziałce 1:50. W odniesieniu do dużych obiektów można stosować podziałkę 1:100.
Przyłącza projektuje się na tzw. podkładach geodezyjnych czyli mapie
sytuacyjno-wysokościowej, wykonanej w podziałce 1:500.
W celu uzyskania czytelności i komunikatywności rysunków należy stosować oznaczenia
graficzne zgodne z Polskimi Normami.
Opis techniczny powinien zawierać następujące pozycje i informacje:
– zakres opracowania, czyli objaśnienia czego dotyczy projekt,
– podstawę i cel opracowania,
– opis stanu istniejącego,
– charakterystyki przyłączy, średnic, materiałów, uzbrojenia, sposobu wykonywania
połączeń oraz zasad układania i mocowania rur,
– sposób prowadzenia poziomów i pionów,
– charakterystyki stosowanych materiałów i uzbrojenia,
– wytycznych montażu rur: połączenia, punkty stałe, kompensacje,
– wyniki prób szczelności,
– wyposażenie sanitarne budynku.
Część opisowa zwykle kończy się uwagami informującymi o części rysunkowej
i obliczeniowej projektu, wymaganych uprawnieniach dla osób wykonujących prace
montażowe, sposobie izolacji, wymaganych atestach i świadectwach itp.
W części rysunkowej instalacji sanitarnych powinny się znaleźć rysunki:
– przyłącza (tzw. profil),
– rzutu piwnic,
– rzutu parteru,
– rzutu powtarzalnych kondygnacji,
– rozwinięcia instalacji,
– rozwinięcia aksonometrycznego instalacji.
Wszystkie rysunki powinny być wykonane w podziałce 1:50 i posiadać niezbędne
informacje umieszczone w tabliczkach rysunkowych.
Profile przyłączy sanitarnych powinny zawierać informacje o położeniu przewodu
ulicznego, przejściu przewodu przez ścianę budynku oraz nawiązanie do dalszych rysunków.
Pod zaznaczonymi elementami powinien znajdować się opis dotyczący rzędnych terenu, osi
przewodu, kolizji, zagłębień, spadków, średnic, długości. Wnikliwe przeanalizowanie
rysunku pozwala wykonawcy na dokładne rozpoznanie i wykonanie robót.
Jeżeli budynek ma być podłączony do sieci miejskiej, to należy zaznaczyć trasę
przewodu ulicznego, podając jego średnicę oraz najbliższe, charakterystyczne elementy.
Na rzucie parteru powinny być zaznaczone wszystkie ważne elementy z punktu widzenia
konkretnego rodzaju instalacji. Piony powinny posiadać odpowiednią numerację. Na rzucie
piętra lub powtarzających się kondygnacji należy nanieść wszystkie ważne elementy: piony,
odgałęzienia, uzbrojenie itp.
Rozwinięcie pionu jest rysunkiem, na którym pokazuje się przebieg przewodów wzdłuż
poszczególnych kondygnacji. Można z niego odczytać rzędne, średnice przewodów, spadki,
uzbrojenie i rodzaj połączeń.
Schemat instalacji w dimetrii ukośnej jest uzupełnieniem i dopełnieniem informacji
niezbędnych do jej montażu. Uzmysławia wykonawcy położenie przewodów w przestrzeni.
W praktyce, tego typu rysunki najczęściej dotyczą instalacji wodnej lub gazowej.
Z zasady aksonometrię rozpoczyna się od przyłącza. Na rysunku należy podać
szczegółowe jego rozwiązanie. Obok przewodów podana powinna być informacja
o średnicach i grubościach ścianek przewodów, zaznaczone wielkości spadków oraz ich
kierunek, naniesione uzbrojenie.
Projekt dokumentacji technicznej jest potrzebny do wykonania przedmiaru robót czyli
wstępnego określenia ilości potrzebnych materiałów. Na podstawie dobrze wykonanego
przedmiaru można ustalić dokładnie ilości potrzebnych materiałów. Obliczenia wykonuje się
na podstawie rysunków zamieszczonych w projekcie. Trzeba ustalić liczbę odpowiednich
przewodów, złączek, zaworów, taśm itp.
Projekt przyłączy powinien zawierać:
1. Opis techniczny z właściwymi obliczeniami
2. Plan sytuacyjny z lokalizacją obiektu, istniejącą siecią i projektowanymi przyłączami
(opracowany na mapie geodezyjnej do celów projektowych),
3. Profile podłużne przyłączy w podziałce 1:100,
4. Rzut lub rzuty najniższych kondygnacji z instalacją z pokazaniem
włączenia przyłączy do sieci zewnętrznej w podziałce 1:100,
Do projektu należy załączyć:
– warunki techniczne dostawy mediów,
– opinię Zespołu Uzgadniania Dokumentacji wraz z kserokopią mapy geodezyjnej
z naniesionymi trasami projektowanych przyłączy,
– uzgodnienia ze Stacją Sanitarno–Epidemiologiczną – w przypadku takich wymagań,
– uzgodnienie z rzeczoznawcą d/s zabezpieczeń przeciwpożarowych – gdy takie
uzgodnienie jest wymagane,
– uzgodnienie z właścicielem obiektu,
– uzgodnienia i opinie wymagane w opinii Zespołu Uzgadniania Dokumentacji,
– uzgodnienia, opinie oraz dokumenty innych organów wymagane przepisami
szczegółowymi,
– dokument własności działki (wypis z księgi wieczystej) lub dowód stwierdzający prawo
do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
2. Stosowanie programów komputerowych wspomagających
projektowanie
Wykorzystując specjalistyczne programy, można wykonać kompletną dokumentację
techniczną w nieporównywalnie krótszym czasie niż w tradycyjny sposób. Większość
programów pozwala, m. in.:
– nanieść zarysy budynku wraz z podziałem na pomieszczenia i kondygnacje,
– uwzględnić położenie oraz wielkość okien, drzwi, schodów itp.,
– umiejscowić kominy, kanały wentylacyjne itp. elementy instalacji,
– zaprojektować położenie przewodów instalacji sanitarnych,
– umiejscowić i zaznaczyć odpowiednie uzbrojenie, np. wodomierz, zawory, kurki,
czyszczaki itp.,
– zaznaczyć przybory sanitarne,
– wykreślić projekty w różnych rzutach,
– wykonać zestawienia potrzebnych materiałów,
– obliczyć koszty itp.
Dodatkową zaletą nowych technik komputerowych jest możliwość szybkiego drukowania
i powielania, a także przesyłania informacji w ogólnoświatowej sieci internetowej lub
lokalnej.
Skrót CAD powstał od angielskiego określenia Computer Aided Design, co oznacza
komputerowe wspomaganie projektowania. Programy te są przeznaczone m. in. dla
architektów i instalatorów.
Projektowanie architektoniczne z zastosowaniem wielu złożonych rysunków wymaga
wysokiej klasy komputerów oraz rozbudowanego oprogramowania.
Największą popularność i możliwości ma AutoCAD – uniwersalny program, który może
być stosowany we wszystkich gałęziach techniki.
Mniejsze, ale powszechnie stosowane programy, to m. in. ArchiTECH, MicroStation,
Autodesk 3D Studio lub DYBY 2002 (aplikacja do AutoCAD–a).
Wykonywanie projektów instalacyjnych nie wymaga stosowania tak wydajnych
komputerów i skomplikowanych programów. Programy są z reguły wyspecjalizowane.
MegaCAD umożliwia tworzenie rysunków technicznych, pracuje w środowisku Windows.
BricsCad, IntelliCAD i Pit–cup są kompatybilne z AutoCAD–em, a zarazem o wiele tańsze.
Ich możliwości są bardzo duże. Umożliwiają projektowanie instalacji centralnego
ogrzewania, wodociągowo-kanalizacyjnej, gazowej, wentylacyjnej i elektrycznej. Bez
problemu tworzą rzuty, rozwinięcia, dimetrie, modele trójwymiarowe. Są wyposażone
w katalogi odbiorników, np. grzejników. Dzięki temu można wstawić je na rysunek w sposób
automatyczny, uzyskując jednocześnie kompletny opis i podłączenia do pionów.
Istnieją też małe, ale bardzo przydatne programy, często pracujące jeszcze w wersjach
DOS. Wymienić tu można np. AMSWENT – program do obliczania dowolnego typu
instalacji wentylacyjnych, zarówno nawiewnych, jak i wywiewnych. Charakteryzują się one
wąską specjalizacją i mniejszymi możliwościami, ale z uwagi na niższą cenę i prostą obsługę,
w dalszym ciągu są popularne.